Kijk niet weg van de echte problemen.
Kijk niet weg van de echte problemen, zoals discriminatie en arbeidsmarktintegratie
Mensen die werken brengen de staat meer op dan dat ze kosten; zij die niet werken maar uitkeringen of bijstand ontvangen, kosten meer dan dat ze opbrengen. Dat geldt ook voor personen met een migratieachtergrond. Kortom, een evidentie is bewezen!
De Nationale Bank liet het allemaal nog wat fijner berekenen, en we kunnen nu ook opgelucht zeggen dat immigratie voor België netto opbrengt (DM 4/11). Twee jaar nadat Johan Van Overtveldt de studie bestelde, komt de Nationale Bank nu met een gedetailleerd en indrukwekkend resultaat. Maar, zo blijkt ook uit de studie, migratie zou ons allemaal nog veel meer kunnen opbrengen: personen met een migratieachtergrond zijn nog te vaak niet aan de slag.
Zullen we de Nationale Bank nu ook maar eens laten uitdokteren wat beleidsmakers hier best mee aanvangen? Hold your horses! Zouden we niet eerst al eens aan de slag gaan met wat we al weten? Want laten we wel wezen: we kennen veel van het harde cijfermateriaal uit de studie al langer dan vandaag. Studies toonden al vaker aan waar het schoentje knelt en onderzoekers en middenveld reiken al jaren oplossingen aan om de kloof te dichten.
Niet zozeer de migratie vormt het probleem, dan wel het manke inburgerings- en integratiebeleid op de arbeidsmarkt. Een aantal activeringsmaatregelen werd bestudeerd en er werd aangetoond dat ze werken: een opleiding op maat naar een job (IBO), beroepsopleidingen en werkplekleren (zie onderzoek van de VIONA Leerstoel ‘Migratie, Integratie & Arbeidsmarkt’). Maar die worden vooral aangeboden aan mensen van Belgische origine, en worden te weinig aangeboden aan personen met een migratieachtergrond. Trajecten voor werkzoekenden moeten meer geïntegreerd en gecombineerd aangeboden worden, zodat de stiel én de taal samen geleerd worden. Onderzoek toont bovendien ook aan dat wie zich met een vreemde naam aanbiedt op de arbeidsmarkt, minder kans heeft om op sollicitatiegesprek te komen. Zolang er geen proactieve testen komen die deze discriminatie opsporen en remediëren, blijft die toegangspoort gesloten.
Voorlopig lijkt de studie van de Nationale Bank - ondanks het bewezen positieve netto-effect van immigratie –te vervallen in een framing die de tekorten afschuift op ‘de migrant’. En die dus niet de structurele oplossingen die onze arbeidsmarkt nodig heeft, aanspreekt. Het mag evident lijken dat migranten aangespoord moeten worden om de taal te leren als dat hun kansen op een job verbetert, zoals Stijn Baert in De Morgen benadrukte. Maar hoe verwacht je dat migranten die taal echt onder de knie krijgen als de deuren van de werkvloer gesloten blijven of wanneer ze jarenlang onder hun niveau blijven werken? En inderdaad, een Belg met een mooi loonbriefje draagt meer bij aan de sociale zekerheid, maar als je arbeidsmarkt te veel hooggeschoolde migranten voor een laag loon laat werken en kansen op promotie ontzegt, ja dan blijft hun bijdrage inderdaad beperkter. En allicht zal een arbeidsmigrant, die naar hier komt met een contract op zak, vaker aan het werk zijn dan wie naar hier komt als gezinshereniger. Maar we mogen niet vergeten te vermelden dat 3 op 4 gezinsherenigers vrouwen zijn en dat onze arbeidsmarkt al veel langer een structureel probleem heeft om vrouwen met een migratieachtergrond te werk te stellen. Hier spelen zoveel andere factoren zoals de strijd tegen dubbele discriminatie, de nood aan flexibelere en toegankelijkere kinderopvang, nieuwkomers die minder vaak kunnen terugvallen op een breed netwerk om op kinderen te passen, een gebrekkige toegang tot ouderschapsverlof of nog de nood aan een emanciperend activeringsbeleid.
Zoals altijd geldt: meer onderzoek is nodig. Maar bovenal, laten we inzetten op formules die hun meerwaarde al aantoonden. Zo wordt niet alleen de staatskas daar beter van maar iedereen. Niet in het minst de betrokkenen!
Hannah Vermaut - Coordinator Brussels Interdisciplinary Research Centre for Migration and Minorities (BIRMM - VUB); Landry Mawungu - Directeur Minderhedenforum
Gepubliceerd op vrijdag 6 november op pagina 26 van De Morgen
Terug naar het overzicht